Ενδομητρίωση

Ενδομητρίωση ορίζεται η παρουσία και εμφύτευση ενδομητρικού ιστού σε θέσεις εκτός από τη φυσιολογική που είναι το εσωτερικό της μήτρας (ή ενδομήτριο). Η ενδομητρίωση είναι μία χρόνια πάθηση που εκτιμάται ότι προσβάλλει περίπου το 2-10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας (15-45 ετών).

Δυστυχώς είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από καθυστέρηση στη διάγνωσή της, με μέσο όρο περίπου έξι χρόνια, από την έναρξη των συμπτωμάτων, ως την κατάλληλη θεραπεία. Για παράδειγμα όταν η ενδομητρίωση προσβάλλει νεαρές γυναίκες στην εφηβεία τα συμπτώματα ενίοτε παραβλέπονται από τον παιδίατρο ή τον γυναικολόγο αφού χαρακτηρίζονται "φυσιολογικά". Η διάγνωση της ενδομητρίωσης γίνεται συνήθως έγκαιρα αν η ασθενής απευθυνθεί σε εξειδικευμένους γυναικολόγους με εμπειρία των ηπιότερων αλλά και σοβαρότερων μορφών ενδομητρίωσης. Συχνά, οι ηπιότερες μορφές της νόσου ανευρίσκονται τυχαία κατά τη διερεύνησης υπογονιμότητας σε διαγνωστική λαπαροσκόπηση ή σε υπερηχογράφημα τυχαίου ελέγχου.

Kύρια συμπτώματα ενδομητρίωσης:
α) Πυελικός Πόνος. Πρόκειται για πόνο σε διάφορες θέσεις χαμηλά στη λεκάνη με συνήθως πρόσφατη έναρξη (6 μήνες) ή επιδείνωση προϋπάρχοντος πόνου (που σε γενικές γραμμές ήταν ανεκτός και σταθερής έντασης.) Ο πόνος της ενδομητρίωσης συχνά περιγράφεται και ως αφόρητος.

Τα πιο συνήθη είδη είναι: πόνος κατά τη διάρκεια της περιόδου (δυσμηνόρροια), πόνος κατά τη διάρκεια της επαφής (δυσπαρεύνια), μόνιμος πόνος στη λεκάνη (χρόνιος πυελικός) και συνδυασμός των παραπάνω. Τέλος ο πόνος μπορεί να έχει και εντοπισμένα συμπτώματα αναλόγως το όργανο που έχει προσβληθεί όπως π.χ. πόνος κατά την ούρηση με η χωρίς αίμα στα ούρα (ενδομητρίωση ουροδόχου κύστεως) ή πόνος κατά την κένωση με ή χωρίς αίμα στα κόπρανα (ενδομητρίωση παχέος εντέρου).

β) Υπογονιμότητα. Συνήθως λόγω βλάβης στις σάλπιγγες ή και τις ωοθήκες αλλά και λόγω άλλων πιο σύνθετων μηχανισμών.

γ) Διαταραχή του κύκλου (συνήθως λόγω ενδομητρίωσης των ωοθηκών).

δ) συνδυασμός των α β και γ.

Θεραπεία Ενδομητρίωσης:
Η θεραπεία της ενδομητρίωσης είναι κυρίως χειρουργική και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων με λαπαροσκοπική χειρουργική.

Καθώς στις σοβαρότερες μορφές της η ενδομητρίωση μιμείται βαρύτατες χειρουργικές περιπτώσεις όπως οι ογκολογικές δεν είναι σπάνιο μια γυναίκα με ενδομητρίωση να έχει ήδη υποβληθεί σε μια, δύο ή και περισσότερες επεμβάσεις για ενδομητρίωση εξαιτίας ατελούς αρχικής θεραπείας και υποτροπής των αρχικών συμπτωμάτων, ακόμα και σε σύντομο χρονικό διάστημα. Έτσι είναι καλύτερο για την γυναίκα η χειρουργική αντιμετώπιση να γίνεται από ειδικούς οι οποίοι αντιμετωπίζουν τακτικά τέτοια περιστατικά. Οι ειδικοί γυναικολόγοι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αφαιρέσουν όλες τις εστίες ενδομητρίωσης ακόμα και αυτές που είναι σε μη εμφανή σημεία όπως αγγεία και νεύρα, ή και σε όργανα όπως το παχύ έντερο, η ουροδόχος κύστη αλλά και σπανιότερες θέσεις.

Με πιο μηχανισμό προκαλείται?
Φυσιολογικά σε κάθε περίοδο και στις πιο πολλές γυναίκες, μικρή ποσότητα αίματος (που εμπεριέχει ενδομητρικό ιστό) παλινδρομεί από το εσωτερικό της μήτρας και πέφτει μέσα στην κοιλιά και την λεκάνη διαμέσου των σαλπίγγων. Αυτή η μικρή ποσότητα αίματος στη πλειοψηφία των γυναικών "καθαρίζεται" από τον ίδιο τον οργανισμό. Όμως κάποιες γυναίκες, για όχι πλήρως κατανοητούς ακόμα λόγους, δεν έχουν την ικανότητα να "καθαρίσουν" τη μικρή αυτή ποσότητα αίματος και ενδομητρικού ιστού.

Έτσι στις γυναίκες αυτές ο ιστός αυτός προλαβαίνει και εμφυτεύεται (ενδομητρίωση πλέον), οργανώνεται και "συγχρονίζεται" εν μέρει με τον ορμονικό κύκλο της γυναίκας. Έτσι αιμορραγεί ταυτόχρονα με την κανονική περίοδο, στα λάθος όμως όργανα που έχει εμφυτευτεί, όπως πιο συχνά είναι οι ωοθήκες (ενδομητριωσική κύστη), οι σάλπιγγες, τα πλάγια τοιχώματα της λεκάνης αλλά και το παχύ και λεπτό έντερο, η ουροδόχος κύστη, το συκώτι οι πνεύμονες κλπ. (Ενδομητρίωση έχει ιστολογικά επιβεβαιωθεί σχεδόν παντoύ στο σώμα ακόμα και στην καρδιά, τον εγκέφαλο και σε ακόμα σπανιότερες θέσεις).

Με κάθε νέα περίοδο, "φρέσκο" ενδομήτριο παλινδρομεί και εμφυτεύεται στις ίδιες ή νέες θέσεις στη κοιλία και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος αιμορραγιών και επουλώσεως και μια τελικά χρόνια φλεγμονή. Αυτό σταδιακά έχει σαν αποτέλεσμα να κολλούν τα σπλάχνα μεταξύ τους (συμφύσεις) όπως το έντερο με την ωοθήκη και τη μήτρα, οι σάλπιγγες με τις ωοθήκες κοκ.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όπως είναι γνωστό η ομάδα μας αποτελεί σημείο αναφόρας για τη χειρουργική θεραπεία στις πιο σύνθετες καλοήθεις και κακοήθεις γυναικολογικές παθήσεις. Κάθε χρόνο αντιμετωπίζουμε με ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τις βαρύτερες μορφές ενδομητρίωσης με έμφαση στην ενδομητρίωση σταδίου IV καθώς και διηθητικών μορφών ενδομητρίωσης σε κάθε όργανο της κοιλιάς.