Κύστεις Ωοθηκών

Οι κύστεις των ωοθηκών συνήθως αποτελούν συλλογές υγρού εντός των ωοθηκών και ένα από τα συχνότερα ευρήματα στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας 15 έως 45 ετών αλλά ακόμα και σε αυτές μετά την εμμηνόπαυση. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν μέγεθος από 2.5 έως 10 με 12 εκατοστά. Σπάνια μπορεί να φτάσουν και σε μέγεθος εξαιρετικά μεγάλο καταλαμβάνοντας ακόμα και όλη την λεκάνη η και την κοιλιά.

Συμπτώματα:
Συχνά οι κύστεις των ωοθηκών ανευρίσκονται τυχαία σε κάποιο υπερηχογράφημα ρουτίνας ή σε υπερηχογράφημα που γίνεται για κάποιον άλλο λόγο στην κοιλιά. Τα συμπτώματα που προκαλούν συνήθως είναι πυελικός πόνος (πόνος στη λεκάνη) ο οποίος μπορεί να είναι οξύς και με σχετικά ταχεία έναρξη αλλά μπορεί να είναι και ήπιος πόνος που εντοπίζεται δεξιά ή αριστερά χαμηλά στην κοιλιά.

Πριν ο ιατρός προχωρήσει σε παρακολούθηση ή χειρουργική θεραπεία μιας κύστεως, πρέπει να λάβει υπόψιν την ηλικία της ασθενούς, το μέγεθος και τα "χαρακτηριστικά" της στο κολπικό υπερηχογράφημα (ή την μαγνητική τομογραφία), την παρουσία ή όχι συμπτωμάτων όπως σημαντικού βαθμού πόνος, και την συνύπαρξη παραγόντων κινδύνου από το ατομικό ή και οικογενειακό ιστορικό της γυναίκας. Για παράδειγμα αν μια κύστη βρεθεί σε μια νέα γυναίκα της αναπαραγωγικής ηλικίας τότε είναι πιθανότερο να είναι λειτουργική ή ενδομητριωσική παρά νεοπλασματική. Οι νεοπλασματικές κύστεις στις νέες γυναίκες είναι οι πιο σπάνιες και αν πάραυτα βρεθούν η πιθανότητα να είναι κακοήθεις είναι 13-15% (σε σχέση με 45-50% αν βρεθούν σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση).

ΕΙΔΗ ΚΥΣΤΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ:
Οι κύστεις των ωοθηκών γενικά είναι τριών ειδών: 1ον) λειτουργικές κύστεις (σχεδόν ποτέ καρκινικές), 2ον) Ενδομητριωσικές κύστεις (ή ενδομητριώματα), στα πλαίσια ενδομητρίωσης - εξαιρετικά σπάνια κακοήθεις και τέλος 3ον) νεοπλασματικές κύστεις ή όγκοι (καλοήθεις ή κακοήθεις). Ενίοτε η οξεία λοίμωξη της σάλπιγγας και της ωοθήκης μπορεί να μοιάζει με μία μεγάλη και "ύποπτη" κύστη (ενώ πρόκειται για σαλπιγγό-ωοθηκικό απόστημα ή υδρο/πύο σάλπιγγα).

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΚΥΣΤΕΙΣ:

• Οι πιο συχνές στις γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας.
• Τριών τύπων: Ωοθυλακικές (ή απλές ή ορώδεις - όλα συνώνυμα), Ωχρού σωματίου (συχνά και αιμορραγικές) και κύστεις Theca Luteal στο πρώτο τρίμηνο κύησης συνήθως.
• Στο 80% απορροφώνται αυτόματα χωρίς καμία θεραπεία (Μύθος τα αντισυλληπτικά, δεν ισχύει ως θεραπεία από το 1998), στο 10% επιμένουν και σε ένα 10% μεγαλώνουν (και χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση για αποφυγή συστροφής ωοθήκης)
• Δημιουργούνται λόγω αλλά και δημιουργούν = Ορμονική ανωμαλία.
• Σπάνια πάνω από 10 εκατοστά.
• Αν σπάσουν μπορεί να προκαλέσουν έντονο και ξαφνικό πόνο ή εσωτερική αιμορραγία οδηγώντας στην τελευταία περίπτωση στην ανάγκη άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης (σπάνιο στην εποχή μας πλέον).

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΙΚΕΣ ΚΥΣΤΕΙΣ (Ενδομητρίωμα ή Ενδομητριώματα):

• Τις βρίσκουμε στο 60% των γυναικών με ενδομητρίωση.
• Μόνο 1% των γυναικών με ενδομητρίωση έχουν την πάθηση εντοπισμένη μόνο στην ωοθήκη.
• Προκαλούν πόνο ή και υπογονιμότητα.
• Σπάνια πάνω από 10 εκατοστά.
• Η πιο ορθή επιστημονικά θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση της κύστεως της ενδομητρίωσης με ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ (και όχι με χειρουργείο με ανοικτή τομή. Δεν θα μπούμε σε διαδικασία να το τεκμηριώσουμε το τελευταίο, τον 21ο αιώνα πλέον).

ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΚΥΣΤΕΙΣ:

• Προφανώς οι πιο επικίνδυνες για την υγεία.
• Το υπερηχογράφημα ή καμιά φορά και η μαγνητική τομογραφία βοηθάει στο να διαγνωστούν αυτές οι κύστεις.
• Συχνά προκαλούν συμπτώματα αλλά πιο συχνά στην εποχή μας αποτελούν τυχαίο εύρημα.
• Η πιθανότητα ΑΝ μια κύστη είναι νεοπλασματική να είναι και κακοήθης, αυξάνεται όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας, παραμένει όμως συνολικά αρκετά χαμηλή (περίπου 1,5% στη διάρκεια της ζωής μιας γυναίκας).
• Ενίοτε μπορεί να φτάσουν και τα 20-40 εκατοστά σε μέγεθος.
• Η ανεύρεση μιας "ύποπτης" κύστης στο υπερηχογράφημα, την αξονική ή την μαγνητική, θα πρέπει να οδηγεί τον γυναικολόγο να παραπέμψει ή να συμβουλεύεται συνάδελφους γυναικολόγους που ασχολούνται με τέτοια περιστατικά όπως είναι οι γυναικολόγοι ογκολόγοι. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων οι νεοπλασματικές κύστεις χρειάζονται χειρουργική αφαίρεση (λαπαροσκοπικά ή ανοικτά αναλόγως την εκειδίκευση του χειρουργού).